Na Facebooku i TikTok istnieje ponad 600 stron, grup i kont z tysiącami obserwujących - obiecujących prawo jazdy bez zdawania testów.
Niektóre z nich sugerują, by do testu praktycznego podchodziły osoby podszywające się pod zdającego - inne oferują pomoc w teście teoretycznym za pośrednictwem słuchawki Bluetooth.
Meta i TikTok stwierdziły, że takie treści naruszają ich wytyczne.
BBC Verify przeanalizowało dane z Facebooka i TikTok i stwierdziło, że od 16 czerwca istniało co najmniej 669 stron, grup i kont z 138 900 obserwującymi, które reklamowały usługi związane z prawem jazdy bez zdawania egzaminu. Reklamy pojawiają się również na Instagramie.
Jak ujawniają dane przekazane BBC przez Driver and Vehicle Standards Agency (DVSA) zgłoszenia oszustw związanych z egzaminami na prawo jazdy poprzez podszywanie się pod inne osoby wzrosły ponad trzykrotnie w ciągu ostatnich pięciu lat - z 654 w 2018 r. do 2 015 w 2023 r.
Agencja twierdzi, że liczba osób, które zostały złapane i którym odebrano prawo jazdy, rośnie, choć pozostaje to w dużej mierze niewykrywalnym problemem.
W okresie od kwietnia 2021 r. do marca 2022 r. w Wielkiej Brytanii przeprowadzono ponad cztery miliony teoretycznych i praktycznych egzaminów samochodowych, a wskaźnik zdawalności wyniósł około połowy.
Dochodzenie wykazało, że platformy mediów społecznościowych są zaśmiecone postami w różnych językach. Wiele z nich wykorzystuje autentyczne zdjęcia świadectw zdanych egzaminów i praw jazdy, które zostały zaczerpnięte ze zdjęć promocyjnych zamieszczonych na kontach szkół jazdy w mediach społecznościowych.
Posty zawierają ograniczone informacje na temat tego, w jaki sposób te prawa jazdy są wydawane, większość postów podaje tylko numer telefonu komórkowego lub prosi o kontakt w celu uzyskania dalszych informacji za pośrednictwem bezpośredniej wiadomości.
BBC skontaktowało się z kilkoma osobami reklamującymi te usługi w mediach społecznościowych, podając się za osobę bez doświadczenia w prowadzeniu pojazdów, która szukała prawa jazdy.
Jeden z mężczyzn reklamujących się na Facebooku twierdził, że jest w stanie zapewnić brytyjskie prawo jazdy za 720 funtów, a zaświadczenie o zdaniu egzaminu zostanie dostarczone do domu w ciągu pięciu dni - bez konieczności zdawania egzaminu.
Test teoretyczny kosztuje 23 funty, a test praktyczny 62 funty, ale RAC szacuje, że całkowity koszt nauki jazdy wynosi 1 551 funtów, w tym testy i lekcje. W Irlandii Północnej testy kosztują 23 funty za teorię i 45,50 funta za test praktyczny.
TikTok i Meta, firma będąca właścicielem Facebooka i Instagrama, powiedziały BBC, że nakłanianie do oszustw związanych z prawem jazdy jest niedozwolone na ich platformach, a wszelkie treści naruszające ich wytyczne zostaną usunięte. TikTok twierdzi również, że podjął działania przeciwko wielu kontom w następstwie dochodzenia BBC.
Instruktorzy jazdy powiedzieli BBC, że wzrost liczby oszustw związanych z testami praktycznymi może być spowodowany długim czasem oczekiwania na miejsce na test praktyczny.
W niektórych częściach Wielkiej Brytanii czas oczekiwania wynosi do sześciu miesięcy z powodu zaległości po pandemii Covid. Niektórzy oszuści, z którymi rozmawiało BBC, aby zdać test za innych byli skłonni podróżować do innej części Wielkiej Brytanii, gdzie czas oczekiwania jest krótszy.
Wysoki popyt na testy doprowadził do tego, że operatorzy masowo kupują sloty za pomocą zautomatyzowanego oprogramowania i odsprzedają je po zawyżonej cenie.
DVSA twierdzi, że aktywnie usuwa konta, które to robią, ponieważ łamie to warunki platformy rezerwacyjnej.
Podczas śledztwa BBC znalazło ulotkę w londyńskiej kawiarni napisaną w języku tureckim, oferującą metodę "100% gwarancji" zdania testu teoretycznego.
Agencja Standardów Jazdy (DVSA), która promuje bezpieczeństwo na drogach i ustanawia standardy szkoleń, ostrzega, że wiele ogłoszeń online obiecujących szybkie uzyskanie pełnego prawa jazdy to oszustwa finansowe, które mogą zapewnić jedynie fałszywe prawo jazdy. Dodaje, że tylko Agencja ds. Pojazdów i Praw Jazdy (DVLA) może wydać prawdziwe prawo jazdy.
DVSA twierdzi, że rośnie liczba osób ściganych za oszustwa testowe poprzez podszywanie się pod inne osoby. W przypadku skazania grozi im kara więzienia i grzywny. W ubiegłym roku kobieta została skazana na osiem miesięcy więzienia za przystąpienie do około 150 testów teoretycznych i praktycznych w imieniu innych kierowców.
W ciągu roku od kwietnia 2022 r. wysłano 30 spraw - obejmujących 497 przestępstw - dotyczących oszustwa poprzez fałszywe przedstawienie się i dokonano 53 aresztowań.
